ຄວນມີນ້ຳໃຈໃນການໃຊ້ລົດໃຊ້ຖະໜົນ ( ຄໍລຳ ແລກປ່ຽນຄຳເຫັນ )

ໂດຍ : ແສງພູໄຊ

      ແຕ່ໃດໆມາ ພວກເຮົາເຄີຍໄດ້ ຍິນຄົນເຖົ້າຄົນແກ່ເວົ້າກັນວ່າ: “ຄົນລາວເຮົາໂອບເອື້ອອາລີມີນ້ຳໃຈກວ້າງຂວາງ”. ຄຳເວົ້າ ຫາກພວກເຮົາໄດ້ເຫັນກັບຕາ ແທ້ໆກໍຄົງເປັນບຸນວາດສະໜາ ແທ້ໆຫັ້ນລະ, ແຕ່ອັນນີ້ ຄົງຊິແມ່ນ ໄລຍະກ່ອນໆພຸ້ນອາດຈະ ເປັນຮຸ່ນປູ່ຍ່າຕາທວດເຮົາພຸ້ນລະຄົນລາວ ສະໄໝນັ້ນຄົງເປັນດັ່ງທີ່ເພິ່ນເວົ້າ ອີ່ຫລີ.

     ມາຮອດດຽວນີ້, ເຮົາສັງເກດ ເຫັນພຽງແຕ່ເລື່ອງການແລ່ນລົດ ໄປມາໃນຖະໜົນ ແລ້ວສົມທຽບ ໃສ່ຄຳເວົ້າຂອງຄົນຮຸ່ນ ປູ່ຍ່າຂອງເຮົາເວົ້ານັ້ນ ມັນຮູ້ສຶກວ່າແຕກ ຕ່າງກັນແທ້ໆ ແລ້ວມັນຕ່າງກັນ ບ່ອນໃດ ? ເຫັນຕ່າງບ່ອນວ່າ: ຄົນທີ່ແລ່ນລົດໃນຖະ ໜົນຢາກ ແຊງລົດບ່ອນໃດກໍໄປ ຢາກຊີ້ງ ລົດບ່ອນໃດກໍເຮັດ ຢາກແລ່ນ ບ່ອນໃດກໍແລ່ນ ທັງໆທີ່ຮູ້ຕົນເອງ ວ່າຢາກລ້ຽວຂວາ ແຕ່ກັບເອົາ ລົດຂອງຕົນໄປເລນເບື້ອງຊ້າຍ ບາດແລ້ວມາກໍລ້ຽວຕັດໜ້າຄົນ ອື່ນໄປຢ່າງບໍ່ຂີ້ກະດຽມຄີງພໍ ບາດ ບາງເທື່ອກໍເຫັນ ແລ່ນຄວບ 2 ເລນໄປເລີຍ ແຊ່ງລົດກໍຄືກັນ ຫລາຍເທື່ອເຫັນແຊງລົດເບື້ອງ ຂວາກໍມີຫລາຍ, ແທນທີ່ວ່າກົດ ຈະລາຈອນບໍ່ອະ ນຸຍາດໃຫ້ແຊງ ຂວາ ເພາະວ່າເມືອງລາວເຮົາ ຕ້ອງແຊງລົດເບື້ອງຊ້າຍ, ແຕ່ ຫາກວ່າຄຸນສົມບັດດີແທ້ການແຊງຊ້າຍກໍຕ້ອງ ໄດ້ສັງເກດໃຫ້ ຄັກໆ ໃນເມື່ອບໍ່ມີລົດກໍຈຶ່ງແຊງ, ແຕ່ກົງກັນຂ້າມ ເຫັນຫລາຍຄັ້ງ ແລ້ວຄົນຢາກແຊງກໍແຊງໄປໂລດບໍ່ໄດ້ສົນ

ໃຈກັບເພື່ອນໆທີ່ພວມ ຊົມໃຊ້ຖະໜົນຫົນທາງຄືກັນ ໂດຍ ສະເພາະພວກມີລົດໃຫຍ່ຍິ່ງເປັນ ແບບນີ້, ຮອດການບໍລິການລົດ ເມກໍເປັນ, ລົດຕຸກໆຈຳໂບ້ ຕໍ່ລົງມາ ຮອດລົດຈັກ ເອົາໄປເອົາມາກໍ ເລີຍພາກັນເປັນແບບດຽວໝົດ. ຄຳວ່າ: “ນ້ຳໃຈໂອບເອື້ອອາ ລີ ນ້ຳໃຈກວ້າງຂວາງ” ເລີຍບໍ່ເຫັນ ໃນປັດຈຸບັນ. ບໍ່ທັນເວົ້າເລື່ອງອື່ນ ເວົ້າພຽງການແລ່ນລົດເທົ່ານັ້ນ ດອກກໍຍັງເຫັນເປັນຂະ ໜາດນີ້ແລ້ວ, ແລ້ວຫາກຖາມວ່າເຮົາຊິເອົາຫຍັງມາອວດອ້າງຄົນຕ່າງດ້າວທ້າວຕ່າງແດນວ່າ: ຄວາມມີນ້ຳໃຈຂອງຄົນລາວເຮົາ ເປັນແນວໃດນີ້ຄືການສູນເສຍມໍລະດົກທາງວັດທະນະທຳຄັ້ງໃຫຍ່ຂອງພວກເຮົາເຊິ່ງກ່ອນນີ້ເຄີຍຂຶ້ນຊື່ລືຊາວ່າ: ຄົນລາວມີນ້ຳ ໃຈກວ້າງຂວາງ. ສິ່ງທີ່ເວົ້ມານັ້ນ ທ່ານສາມາດແນມເຫັນໄດ້ໃນເວລາທີ່ທ່ານອອກຈາກບ້ານຈາກເຮືອນໄປຫ້ອງການ ຫລື ໄປ ວຽກໄປງານຢ່າງອື່ນກໍຕາມ. ມີພົນລະເມືອງດີທ່ານໜຶ່ງກ່າວວ່າ: “ການ ແລ່ນລົດແບບຜິດໆຫລື ບໍ່ໄປ ຕາມກົດຈະລາຈອນນີ້ ມີໃຫ້ເຫັນທຸກມື້ທຸກວັນແມ່ນກະທັ້ງວ່າຄົນຂ້າມຖະໜົນຍັງຖືກບີບແກໄລ່ໃນຂະນະຂ້າມທາງມ້າລາຍອັນນີ້ໝາຍວ່າແນວໃດ ຫາກຄົນເຮົາຍັງຄຳນຶງເຖິງຈັນຍາທຳຂອງການຂັບຂີ່ ? ສ່ວນຕົວແລ້ວຈະ ແມ່ນທາງມ້າລາຍ ຫລື ບໍ່ແມ່ນຫາກເມື່ອເຫັນຄົນຊິ ຂ້າມຖະໜົນຜູ້ຂັບຂີ່ຄວນສະແດງຄຸນສົມບັດຂອງຜູ້ດີອອກມາຄືການຢຸດລົດ ແລ້ວປ່ອຍໃຫ້ຄົນຂ້າມຖະໜົນກ່ອນເຊິ່ງມັນ ແມ່ນຄຸນສົມບັດທີ່ດີ ຂອງຄົນຂັບຂີ່ ແລະ ຄົນທີ່ຂັບຂີ່ ໃນຖະໜົນຄວນສຳນຶກຕະຫລອດເວລາວ່າ: ການທີ່ຕົນເອງປະຕິ ບັດ ລະບຽບແນວນີ້ແມ່ນເຮັດຕາມໜ້າທີ່ຂອງພົນລະເມືອງລາວ ໂດຍການໃຫ້ສິດຜູ້ຄົນທີ່ຍ່າງຕາມ ຖະໜົນຈຶ່ງເປັນການສົມຄວນ”. ຫາກວ່າແຕ່ລະທ່ານທີ່ຂັບຂີ່ເຮັດໄດ້ຕາມແບບນີ້ກໍເປັນການດີເພາະວ່າໃນເມືອງວຽງຈັນ ກໍຄືທີ່ອື່ນໆໃນປະເທດເຮົາເວລາ ແຂກ ຕ່າງດ້າວມາທ່ຽວມາຢາມເຂົາກໍຈະເຫັນວ່າຄົນລາວມີນ້ຳໃຈ ແລະ ສ້າງທັດສະນະແນວນີ້ ເພື່ອໃຫ້ຄົນບ້ານອື່ນເມືອງອື່ນມາ ເຫັນເຂົາກໍຈະຍົກຍ້ອງວ່າ ບ້ານເຮົາ ເມືອງເຮົາມີປະເພນີການຂັບຂີ່ທີ່ ດີ. ໃນທີ່ນີ້ກໍກວມລວມໄປເຖິງ ລູກໆຫລານໆໄວລຸ້ນ ນຳອີກ. ລູກໆຫລານໆທີ່ຂັບຂີ່ໃນຖະໜົນນີ້ປັດໄຈໜຶ່ງທີ່ສຳຄັນແມ່ນພໍ່ແມ່ຕ້ອງໄດ້ຄ່ອຍຈອບມອງສັ່ງສອນລູກຫລານ ຂອງຕົນ ເອງຢ່າໃຫ້ມີການເອົາປຽບຄົນອື່ນຕ້ອງສັ່ງສອນທຸກມື້ ບໍ່ແມ່ນວ່າ: “ໂອຍ ບອກຫລາຍເທື່ອແລ້ວມັນກໍບໍ່ຟັງ ເມື່ອຍບອກແລ້ວ”. ຢ່າມີຄວາມຄິດແບບນີ້ ຕ້ອງເຮັດໜ້າທີ່ສັ່ງ ສອນລູກໆຫລານໆຂອງຕົນທຸກ ວັນ ການເຮັດໜ້າທີ່ນີ້ຂອງພໍ່ແມ່ຕ້ອງເຮັດເປັນອາ ຈີນເປັນປະຈຳຢ່າໄດ້ເວົ້າວ່າ: ເມື່ອຍບອກ ຂີ້ ຄ້ານບອກ ບໍ່ຮູ້ຊິບອກ ຫ້າມໃຊ້ ຄຳນີ້ເປັນເດັດຂາດ ຫາກວ່າທ່ານຮັກລູກຫລານ ຂອງທ່ານ. ໃນນີ້ຜູ້ ຂຽນບໍ່ໄດ້ມີເຈດຕະນາສັ່ງສອນ ໃຜ, ແຕ່ຜູ້ຂຽນຢາກເວົ້າອອກມາ ໃຫ້ທຸກທ່ານໄດ້ມີສະຕິເຕືອນທັງ ຕົນເອງ ແລະ ລູກຫລານຂອງ ທ່ານເອງຈະໄດ້ບໍ່ໃຫ້ມີບັນຫາໃນ ຕໍ່ໜ້າ ເມື່ອມີບັນຫາແລ້ວທ່ານກໍ ຈະເສຍໃຈ ເສຍລູກໆຫລານໆ ຂອງ ທ່ານ ເສຍເງິນຄຳກຳແກ້ວ ຂອງທ່ານ, ຢ່າໃຫ້ການທີ່ທ່ານ ຄິດວ່າຮັກລູກຮັກຫລານຂອງ ທ່ານອອກມາແບບເສຍຫາຍແນວນີ້.