ແນ່ນອນວ່າ ການບ່ອງຫູໃຫຍ່ ໃສ່ຕ້າງງາ
ສັກໜ້າລາຍ ຄາບກອກຢາໃຫຍ່ ຕັດແຂ້ວເບື້ອງເທິງສັ້ນ ຂອງເຜົ່າເບຣົາ
ລ້ວນເຮັດໃຫ້ຜູ້ພົບເຫັນຮູ້ສຶກແປກປະ ຫລາດ ແລະ ເກີດຄວາມສົນໃຈວ່າ:
ເປັນຫຍັງ ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງເຮັດແນວນັ້ນ ?
ອ່ານເບິ່ງຂໍ້ມູນຕໍ່ໄປນີ້ແລ້ວທ່ານອາດຈະສົນໃຈເຜົ່າເບຣົາຍິ່ງກວ່າເກົ່າ.
ເຜົ່າເບຣົາຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ລາວມາແຕ່ດົນນານປານໃດ ? ມີປະ
ຫວັດຄວາມເປັນມາມີກົກເຄົ້າເຫງົ້າກໍມາແຕ່ໃສ ?
ອັນນີ້ບໍ່ມີຫລັກຖານຈະແຈ້ງ ຕາມການເລົ່າຂອງຜູ້ເຖົ້າເຜົ່າເບຣົາທີ່ຢູ່ແຂວງອັດຕະປື
ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
ຊົນເຜົ່າເບຣົາເຄື່ອນຍ້າຍມາຈາກພາກເໜືອຂອງລາວຜ່ານທົ່ງໄຫຫີນ ແລະ
ເຂດອື່ນໆ ແລ້ວມາຕັ້ງຖິ່ນຖານຢາຍລຽບໄປຕາມລຳເຊກອງ, ເຊກະໝານ, ເຊຊຸ
ເຂດພູຮາລາງຫ້ວຍກາໂດດ, ຫ້ວຍຕາເງົາ, ພູລີງ ແລະ ທົ່ງສັກຊຸ່ມ
(ເຂດສາມຫລ່ຽມລາວ-ຫວຽດນາມ- ກຳປູເຈຍ) ເຊິ່ງຢູ່ໃນເຂດເມືອງໄຊເສດຖາ,
ເມືອງສາມັກຄີໄຊ, ເມືອງສະໜາມໄຊ, ເມືອງພູວົງ ແຂວງອັດຕະປື.
ເຜົ່າເບຣົາຍັງມີຢູ່ເມືອງໂຂງ,
ເມືອງປະທຸມພອນ, ເມືອງປາກຊ່ອງ, ເມືອງບາຈຽງຈະເລີນສຸກ ແຂວງຈຳປາສັກ,
ຢູ່ແຂວງກອນຕູມຂອງຫວຽດນາມ ແລະ ແຂວງຣັດຕະນະຄີຣີ ຂອງກຳປູເຈຍ.
ສະເພາະຢູ່ແຂວງອັດຕະປື ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນຢູ່ເມືອງພູວົງ.
ເຜົ່າເບຣົາໃນລາວມີ 17 ພັນກວ່າຄົນ (ສະຖິຕິສຳຫລວດພົນລະເມືອງ 2005).
“ເບຣົາ”
ແມ່ນຊື່ທີ່ເຂົາເຈົ້າເອີ້ນເຜົ່າຕົນເອງ ແລະ ສະໝັກໃຈຮັບເອົາ,
ມີຄວາມໝາຍເຖິງສຽງນົກຮ້ອງ. ແຕ່ກ່ອນເຂົາເຈົ້າຖືກເຜົ່າອື່ນເອີ້ນຊື່ວ່າ:
“ລະແວ” ແລະ “ລຸຍແວ” ອັນໝາຍເຖິງຕະແວ
(ເຫລົ້າ) ຫລື ແວ່ຫັ້ນ ແວ່ນີ້ (ໄປແບບມີຫລາຍຈຸດໝາຍ).
ເຂົາເຈົ້າມັກຕັ້ງເຮືອນເປັນຮູບວົງມົນ
ໂດຍມີສາລາກວ້ານຂອງບ້ານຢູ່ເຄິ່ງກາງ, ມີຮົ້ວອ້ອມ ເຮືອນ ແລະ ປູກຕົ້ນກ້ວຍ
ແລະ ຫວ້ານນາໆພັນໄວ້ໃກ້ປະຕູວຽງ
(ໂຂງ) ເຂົ້າບ້ານ ເພື່ອປ້ອງກັນຟ້າ ຜ່າ, ຜູ້ຄົນ ແລະ
ໄພອັນຕະລາຍທີ່ຈະມາບຽດບຽນທຳລາຍຄວາມສະຫງົບສຸກ.
ເຮືອນເຜົ່າເບຣົາປຸກເປັນສອງພັກ, ພັກທີໜຶ່ງເປັນບ່ອນແຕ່ງກິນ, ກິນເຂົ້າ,
ພັກ ຜ່ອນ, ຕ້ອນຮັບແຂກ. ພັກທີສອງເປັນບ່ອນນອນ ແລະ ມ້ຽນເຄື່ອງຂອງ.
ຖ້າເຮືອນໃດມີລູກສາວ ຈະເກາະອອກອີກຫ້ອງໜຶ່ງ ແລະ
ເຮັດສູງຂຶ້ນກວ່າສອງພັກທີ່ແລ້ວ ເພື່ອເປັນບ່ອນນອນຂອງລູກສາວ.
ເຜົ່າເບຣົາມີພາສາປາກເວົ້າເປັນຂອງຕົນເອງ
ຈັດເຂົ້າໃນຕະ ກຸນພາສາມອນ-ຂະແມ. ເຂົາເຈົ້າ
ຍັງສາມາດເວົ້າພາສາເຜົ່າເຈັ້ງ, ເຜົ່າໂອຍ, ເຜົ່າຢຣຸ, ເຜົ່າຍະເຫີນ,
ເຜົ່າກະຕາງ ແລະ ພາສາລາວໄດ້ດີ. ເຂົາເຈົ້າເຊື່ອຖືຜີ ແລະ
ມີຄວາມສຳນຶກເຖິງສິ່ງສັກສິດທັງປວງວ່າເປັນຜູ້ສ້າງໂລກຈັກກະ ວານຄືດິນ,
ນ້ຳ, ລົມ, ໄຟ, ການມີຊີວິດ ແລະ ຄວາມຕາຍ. ດິນໄຮ່, ດິນນາ,
ຕົ້ນໄມ້ໃຫຍ່ລ້ວນມີຜີ, ມີໝໍລ່າມ, ໝໍເຢົາ
ເປັນຜູ້ທັກທ້ວງໃນເວລາເຂົາເຈົ້າເຈັບປ່ວຍ.
ເຂົາເຈົ້າມີພິທີກຳອັນເປັນປະເພນີ ເຊິ່ງຈັດຂຶ້ນໃນແຕ່ລະໄລຍະຂອງການຜະລິດເຊັ່ນ:
ພິທີພະວຽງ, ພະດຽງ, ພະມັນ, ພະໄຟ (ຄົງເປັນພິທີບູຊາຟ້າ, ດິນ, ລົມ, ໄຟ).
ເຜົ່າເບຣົາມີບົດຮ້ອງທຳນອງເສບເຊັ່ນ:
ລຳເຈືອງຕໍ່ສູ້, ລຳເຈືອງ ນິທານ, ມີບົດຟ້ອນ, ມີເຄື່ອງເສບເຊັ່ນ: ຄ້ອງລາ,
ຄ້ອງຈຸ້ມ, ຄ້ອງນ່ອງແນ່ງ, ກະບັ້ງ ແລະ ນິທານພື້ນເມືອງຢ່າງຫລວງຫລາຍເຊັ່ນ:
ເລື່ອງຢະ ກຶນດືຍ, ເລື່ອງຢະກຣຸງ, ຢະເດົາມາມເປັນຕົ້ນ.
ຜູ້ຍິງນຸ່ງສິ້ນກາໂດ
ຫົ່ມເສື້ອສີດຳລາຍເຮ້ຍ ເກົ້າຜົມ ປັກແຊມດ້ວຍຝ້າຍສີແດງ ແລະ ສີຂາວ ຫລື
ໝາກປັດໃສ່ກ້ອງແຂນ ກ້ອງ ຂາທອງຜູ້ຊາຍເບຣົານຸ່ງກະຕ່ຽວ
ທັງຍິງ-ຊາຍເກົ້າຜົມບ່ອງຫູຮູໃຫຍ່ ໃສ່ຕ້າງງາຊ້າງ ຫລື ໄມ້,
ສັກລາຍຕາມຕົນໂຕ ແຂນຂາ ໜ້າເອິກໜ້າຜາກແກ້ມ...
ຕັດແຂ້ວເບື້ອງເທິງຄາບກອກຢາໃຫຍ່.
ບ່າວ-ສາວເຜົ່າເບຣົາມີເສ
ລີພາບໃນການເລືອກຄູ່ຄອງ. ຝ່າຍຊາຍຈະເປັນຜູ້ໄປສູ່ຂໍຝ່າຍຍິງ
ການແຕ່ງດອງຈັດຢູ່ເຮືອນຝ່າຍຍິງ. ຫລັງຈາກແຕ່ງດອງ
ຝ່າຍຊາຍຕ້ອງຢູ່ນຳຝ່າຍຍິງເປັນເວລາ 3 ປີ
ຈຶ່ງສາມາດນຳເອົາເມຍ-ລູກເມືອຢູ່ນຳພໍ່ແມ່ຂອງຕົນ.
ຖ້າອ້າຍເສຍຊີວິດນ້ອງຊາຍສາ ມາດສືບຕໍ່ເອົາເມຍອ້າຍໄດ້,
ແຕ່ຖ້ານ້ອງຊາຍເສຍຊີວິດອ້າຍບໍ່ມີສິດເອົາເມຍຂ້ອງນ້ອງໄດ້.
ໃນສັງຄົມເຜົ່າເບຣົາສ່ວນຫລາຍແມ່ນສືບສາຍຕະກຸນຕາມພໍ່.
ຜູ້ຍິງເບຣົາຈະເກີດລູກຢູ່ເຮືອນ ຫລື ກ້ອງຕະລ່າງເຮືອນ ແລະ ຢູ່ກຳ 3-5 ມື້
ເມື່ອມີຄົນເສຍຊີວິດແມ່ນໄດ້ເອົາອອກຈາກເຮືອນໃສ່ໂລງທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ເອົາໄວ້ຢູ່ຫ້ອງເຮືອນນ້ອຍ
ແລະ ມີການຄົບງັນ 2-3 ຄືນ ຈຶ່ງເອົາໄປຝັງ.
ໃນເມື່ອກ່ອນຊົນເຜົ່າເບຣົາຖືເອົາການຖາງປ່າເຮັດໄຮ່ປູກເຂົ້າ
ຈ້າວເປັນຕົ້ນຕໍ, ປູກເຜືອກມັນ, ສາລີ, ລ້ຽງສັດ, ຫາປາ, ລ່າເນື້ອ, ເກັບຜັກຫັກ,
ໜໍ່ໄມ້ປ່າຕາມທຳມະຊາດ. ເຂົາເຈົ້າຍັງຊຳນານໃນການຈັກສານເຮັດເຄື່ອງໃຊ້.
ໄລຍະຕໍ່ມາເຂົາເຈົ້າກໍຫັນມາເຮັດນາປູກເຂົ້າຈ້າວ, ເຮັດສວນ,
ລ້ຽງສັດເປັນອາຊີບ.
No comments:
Post a Comment