ສິ່ງທີ່ຢາກຮູ້ຕື່ມຈາກສື່ມວນຊົນ ( ຄໍລຳ ບັນຫາຈານແຍ່ )

ໂດຍ : ວິເສດ ສະແຫວງສຶກສາ

     ວັນທີ 13 ເດືອນສິງຫາຜ່ານມາ, ມວນຊົນຄົນສື່ ແລະ ທົ່ວສັງ ຄົມລາວ ຕ່າງກໍພາ ກັນລະລຶກວັນສື່ມວນຊົນລາວ ຄົບ ຮອບ 64 ປີ ເຊິ່ງເປັນມື້ດຽວກັບວັນກຳເນີດ ຂອງອົງການແນວລາວສ້າງ ຊາດ. ໃນໄລຍະ 64 ປີ ເຊິ່ງເປັນ ເວລາຊ່ຳໆກັບອາຍຸ ສະເລ່ຍຂອງ ຄົນລາວໃນປັດຈຸບັນ, ວົງການສື່ມວນຊົນລາວໄດ້ພັດທະນາຕົນ ເອງແບບກ້າວກະໂດດ ຈົນເກືອບ ໄດ້ກັ້ງໂກບ ເບິ່ງ. ນີ້ບໍ່ແມ່ນເວົ້າ ໂຍກຍໍປໍປັ້ນ, ທັງໝົດພວກເຮົາໄດ້ ເຫັນກັບຕາ ຍິນກັບຫູ. ບົດຄວາມທີ່ສະຫລຸບສັງລວມຈາກ ທຸກໆຂະແໜງການສື່ກໍໄດ້ມີໂຕເລກໂຕຜາ ຢັ້ງຢືນຜົນສຳເລັດຢ່າງຄັກແນ່ ຂອງ ວຽກງານສື່ ບໍ່ວ່າຈະເປັນ ທາງດ້ານວັດຖຸ ກໍຄືດ້ານຈິດໃຈ ທີ່ມີອິດທິຂອງສັງຄົມ.

     ຈານແຍ່ຮູ້ສຶກວ່າຕົນເອງ ແກວ່ງຄ້ອນກາຍໝາກມ່ວງທີ່ບໍ່ ໄດ້ຂຽນຈັກບົດກ່ຽວກັບວຽກສື່ ທັງໆທີ່ໄດ້ກິ້ງເກືອກ (ແຕ່ບໍ່ເຖິງ ຂັ້ນລີເລືອ) ກັບວົງການນີ້ມາເປັນ ເວລາຫລາຍປີ ກໍເລີຍໄດ້ແຕ່ຄຶດ ຄຶກຢາກໃຫ້ມີໃຜຜູ້ໜຶ່ງ ຫລື ພາກສ່ວນໃດໜຶ່ງຂຽນລົງ
ເລິກຕື່ມ ກ່ຽວກັບຄຸນນະພາບ-ຄຸນປະ ໂຫຍດຂອງສື່ ເຊິ່ງຕິດພັນກັບຊີ ວິດຕົວຈິງຂອງສັງຄົມທີ່ດີດເຕັ້ນ ຢູ່ໃນບັນດາຂະແໜງ ການຕ່າງໆ. ຈານແຍ່ເວົ້າແນວນີ້ ບໍ່ໄດ້ປະ ໝາດຢາດຄຸນບັນດາໂຕເລກໂຕ ຜາແຫ່ງຜົນສຳເລັດຂອງວົງການ ສື່ ເຊັ່ນການເພີ່ມ ຂຶ້ນຂອງສະຖານີວິທະຍຸ, ໂທລະພາບ, ແຮງສົ່ງ ຂອງມັນ, ຈຳນວນໜັງສືພິມ-ວາ ລະສານ, ສື່ “ອອນລາຍ”, ຈຳ ນວນພະນັກ

ງານຄຸນນະພາບ, ຄວາມອຸດົມສົມບູນ ແລະ ສີສັນ ຂອງລາຍການ. ແຕ່ສິ່ງທີ່ຈານແຍ່ ແລະ ຄິດວ່າຍັງມີອີກຫລາຍໆຄົນ ຢາກຮູ້ ນັ້ນກໍຄືຕົວຢ່າງດີໆ ເຊິ່ງມີ ບໍ່ອຶດບໍ່ຢາກທີ່ວົງການສື່ຂອງ ພວກເຮົາຍາດມາໄດ້ ເຊັ່ນກໍລະນີ ການບໍລິການໂຄສະນາທາງສື່ໄດ້ ຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ສິນຄ້າຂອງພາກ ສ່ວນໃດໜຶ່ງຂາຍດີປານເທນ້ຳເທ ທ່າລື່ນເວລາທີ່ບໍ່ໄດ້ໂຄສະນາ, ການໂຄສະນາປະກາດຫາຂອງ ຕົກເຮ່ຍ ຫລື ຄົນທີ່ພັດພາກຈາກ ຫລົງກັນໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ສາມາດເກັບ ຂອງໄດ້ຄືນ ຫລື ໃຫ້ຄົນໄດ້ພົບພໍ້ ຕາກັນແນວໃດ, ການ ປະກາດສະ ໝັກງານທາງສື່ໄດ້ຊ່ວຍແກ້ໄຂ ສະພາບວຽກເຮັດງານທຳແນວ ໃດ ແລະ ອື່ນໆ. ຫລາຍຄົນຄົງ ຢາກຮູ້ວ່າ: ໃນ ໜຶ່ງປີຜ່ານມາ, ຍອດການໂຄສະນາສິນຄ້າ ຫລື ການບໍລິການຜ່ານສື່ຂອງລາວ ເຮົາເອງເພີ່ມຂຶ້ນຫລາຍປານໃດ ? ແລະ ອັດ ຕາການໄປໂຄສະນາ ຜ່ານສື່ປະເທດອື່ນຫລຸດລົງ ຫລື ເພີ່ມຂຶ້ນ ?. ຈານແຍ່ຢາກຮູ້ຮອດ ບ່ອນວ່າ: ໃນ 1 ປີຜ່ານມາ ສັງຄົມ ໄດ້ສົ່ງຄວາມຄິດຄຳເຫັນເຖິງວົງ ການສື່ຫລາຍປານໃດ, ມີບົດ ຂຽນໃນຂົງເຂດໃດພົ້ນເດັ່ນ ແລະ ມີຄົນຂຽນຫລາຍກວ່າໝູ່ ?, ທາງ ຄະນະຮັບຜິດ ກໍຄືກອງບັນນາທິ ການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໄດ້ຕອບບັນຫາ ເຫລົ່ານັ້ນແນວໃດ, ໃຫ້ຄັກໄປ ກວ່ານັ້ນຄວນມີໂຕເລກ ໂຕຜາວ່າ ຄົນລາວດຽວນີ້ນິຍົມຊົມຊອບສື່ ປະເພດໃດຫລາຍ, ຄົນອ່ານໜັງສື ພິມເພີ່ມຂຶ້ນ ຫລື ຫລຸດລົງ ແລະ ຍັງມີອີກສາລະ ພັດສາລະເພທີ່ວົງ ການສື່ພວກເຮົາເຮັດໄດ້ ແຕ່ບໍ່ມີ ໃຜສົນໃຈເກັບກຳມາສະເໜີໃຫ້ ສັງຄົມຮູ້. ຈານແຍ່ຍອມຮັບວ່າ: ຈະໃຫ້ ໄດ້ລາຍລະອຽດຂະໜາດ ນີ້ ມັນຕ້ອງມີລະບົບເກັບກຳ, ມີ ລະບົບຢັ່ງສຽງສັງຄົມຄັກແນ່. ຈານແຍ່ວ່າ ຜົນສຳເລັດໃຫຍ່ໆ ນັ້ນ ເບິ່ງອອກ ແລະ ເຫັນງ່າຍ, ແຕ່ ຖ້າຕ້ອງການພັດທະນາສື່ລາວໃຫ້ ກ້າວໄກໄປໄດ້ດີກວ່ານີ້ ມັນຕ້ອງມີການຄົ້ນຄວ້າເລິກເຖິງຈິດ ຕະສາດຂອງສັງຄົມທີ່ຊົມໃຊ້ຜະລິດ ຕະພັນຂອງສື່.

     ຈານແຍ່ຍັງຈື່ພໍພາງໆວ່າໄດ້ ອ່ານຈາກໃນໜັງສືພິມ “ວັນນະ ສິນ” ໃນລະຫວ່າງປີ 1985-1986 ເຊິ່ງໄດ້ອ້າງເຖິງຄຳເວົ້າຂອງ ທ່ານ ເລນິນ ທີ່ເຕືອນນັກຂ່າວ- ນັກໂຄສະນາບໍ່ໃຫ້ໂອ້ອວດແຕ່ ເລື່ອງໃຫຍ່ໆ, ໂຕເລກສູງໆ ບັນ ຫາລວມໆ, ແຕ່ໃຫ້ລົງເລິກ ບັນຫາຕະປິດຕະປີທີ່ດີດເຕັ້ນຢູ່ຕາມເສັ້ນ ເອັນຂອງສັງຄົມ ແລະ ຂອງບຸກ ຄົນ. ຄຳເວົ້ານີ້ ຈານແຍ່ສັງລວມ ເອົາເອງຈາກຄວາມ ເຂົ້າໃຈຕໍ່ປະໂຫຍກຄຳເວົ້າຂອງທ່ານ ເລນິນ. ຖ້າໃຜສົນໃຈຄົງຊອກໄດ້ຈາກ ໜັງສືພິມ ວັນນະສິນ ໃນເວລາຍັງ ເປັນໜັງສືພິມ. ເຊື່ອວ່າປີໜ້າອາ ຍຸຂອງວົງການສື່ມວນຊົນລາວ ຈະຄົບຮອບໂຕເລກມົນ 65 ປີ, ຈານແຍ່ ແລະ ອີກຫລາຍຄົນຄົງ ຈະໄດ້ອ່ານ ຕົວຢ່າງທີ່ມີຊີວິດຊີວາຈາກຜົນສຳເລັດທີ່ມວນຊົນຄົນສື່ ລາວຍາດມາໄດ້ ໄປພ້ອມໆໂຕ ເລກໂຕຜາຂອງສິ່ງທີ່ສາມາດສຳ ຜັດ ໄດ້.