ບັນຫາລົດຕິດກັບຂໍ້ຄິດເພື່ອແກ້

# ວິເສດ ສະແຫວງສຶກສາ

    ມື້ນີ້ລອງພາກັນໄປເບິ່ງບັນຫາທີ່ຄົນໃນບັນດາຕົວເມືອງປວດຫົວມົວເກົ້າ, ໄດ້ແຕ່ເວົ້າແຕ່ຈົ່ມ ແຕ່ຊິແກ້ໃຫ້ຂາດໂຕນັ້ນຕ້ອງໃຊ້ເວລາ. ຜູ້ຂຽນໝາຍເຖິງບັນຫາການຈະລາຈອນຕິດຂັດ ຍ້ອນທະເລລົດອັ່ງ. ລົ້ນຖ້ວມເສັ້ນທາງ. ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນເຮົາຖ້າບໍ່ມີວິທີແກ້ໄຂທີ່ເດັດຂາດກໍລອງເບິ່ງອີກສາມສີ່ປີຂ້າງໜ້າ ແລ້ວຊິແກ້ກັນແນວໃດ. ຄຳຖາມນີ້ທາງການນະຄອນຫລວງປັກກິ່ງ ສປ ຈີນ ພວມຊອກຫາຄຳຕອບທີ່ມີຜົນສັກສິດຢູ່. ໃຜຕິດຕາມຂ່າວເມືອງຈີນ ກໍຄືຮູ້ກ່ຽວກັບຄວາມພະຍາຍາມຂອງອຳນາດການປົກຄອງມະຫານະຄອນແຫ່ງນີ້ ເພື່ອຫລຸດຜ່ອນບັນຫາລົດຕິດດ້ວຍຫລາຍວິທີ ເຊັ່ນກຳນົດໂກຕາລົດໃຫ້ຢູ່ໃນຈຳນວນທີ່ຖະໜົນເມືອງປັກກິ່ງສາມາດຮອງຮັບໄດ້, ການຂຶ້ນແຜນເກັບພາສີລົດຕິດຢູ່ຕາມເສັ້ນທາງຫລັກທີ່ມີສະພາບແອອັດຢັດບຽດ. ສ່ວນວິທີແກ້ໄຂອາຍພິດທີ່ທັ່ງອອກມາຈາກທໍ່ອາຍເສຍຂອງ

ລົດນັ້ນ ທາງການປັກກິ່ງສົ່ງເສີມໃຫ້ຄົນໃຊ້ລົດສີຂຽວ (Green Cars) ບໍ່ແມ່ນສີລົດ ແຕ່ໝາຍເຖິງລົດທີ່ເປັນມິດກັບສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ໃຊ້ພະລັງງານສະອາດ (ໄຟຟ້າ). ກ່ອນໜ້ານີ້ເຈັດປີ, ທາງການປັກກິ່ງໄດ້ນຳໃຊ້ມາດຕະການແລ່ນລົດຕາມເລກທະບຽນຄູ່-ເຄີກບາມື້ກັນ ເພື່ອຫລຸດຜ່ອນຄວາມແອອັດ ແລະ ເມື່ອເວລາມີເຫດການສຳຄັນ ຫລື ໃນມື້ທີ່ມີໝອກຄວັນປົກຄຸມນະຄອນຢ່າງໜ້າແໜ້ນ, ທາງການກ່ຽວຂ້ອງກໍອະນຸຍາດໃຫ້ລົດພຽງເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງຈຳນວນທີ່ມີໃນນະຄອນຫລວງອອກແລ່ນໄດ້, ສ່ວນອີກເຄິ່ງໜຶ່ງໃຫ້ຢຸດໄວ້ກ່ອນ. ໃນເດືອນມັງກອນປີນີ້, ກອງປະຊຸມສະພາທີ່ປຶກສາການເມືອງຂອງນະຄອນຫລວງປັກກິ່ງໄດ້ປະຊຸມກັນ ເພື່ອຕີລາຄາມາດຕະການແກ້ໄຂບັນຫາລົດຕິດທີ່ປະຕິບັດກັນມາເປັນເວລາເຈັດປີ ແລະ ວ່າບໍ່ໄດ້ຜົນ. ການຫ້າມລົດຈຳນວນເຄິ່ງໜຶ່ງບໍ່ໃຫ້ອອກແລ່ນໃນວັນສະເພາະນັ້ນໄດ້ສ້າງບັນຫາຫຍຸ້ງຍາກຕື່ມ, ສ່ວນການກຳນົດໃຫ້ບາມື້ແລ່ນລົດຕາມທະບຽນເລກຄູ່-ຄີກນັ້ນກໍບໍ່ແກ້ໄຂຫຍັງໄດ້. ກອງປະຊຸມເຫັນເປັນລວງດຽວກັນວ່າ ຢາກແກ້ໄຂບັນຫາລົດຕິດໄດ້ມີແຕ່ຕ້ອງຂະຫຍາຍລະບົບການຂົນສົ່ງສາທາລະນະ ຫລື ການໂດຍສານລວມໝູ່ ໂດຍເນັ້ນພັດທະນາລົດໄຟຟ້າໃຕ້ດິນ ແລະ ລົດລາງ (ລົດແຫລມ ຫລື ຕຼຳໄວ). ລະບົບຂົນສົ່ງສາທາລະນະນັ້ນຕ້ອງຮັບປະກັນຄວາມສະດວກສະບາຍ ແລະ ວ່ອງໄວ. ຄົນຈຶ່ງຢາກໃຊ້ບໍລິການ, ບໍ່ແມ່ນຊິໃຫ້ຄົນບຽດແຫຍ້ຍາດຊີງກັນຂຶ້ນ ຫລື ເສຍເວລາ. ນີ້ແມ່ນບົດຽນທີ່ຄວນຖອດໄວ້ໃຊ້ໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບບ້ານເຮົາ. ຢູ່ມະນີລາ ນະຄອນຫລວງຟີລິບປິນ ທີ່ມີລົດຕໍ່ກົ້ນກັນປານມົດປານປວກນັ້ນກໍມີແຜນປັບປຸງໂຄງສ້າງຂອງການຂົນສົ່ງສາທາລະນະ. ລັດຖະມົນຕີກະຊວງຂົນສົ່ງ ທ່ານ ອາເທີ ຕູ ກາເດ (Arthur Tugade) ບອກວ່າຈະສົ່ງເສີມການໃຊ້ລົດເມໄຟຟ້າທີ່ມີຄັນເກາະໄປຕາມສາຍໄຟ. ລົດປະຈຳທາງປະເພດນີ້ໃຊ້ກັນຢ່າງແຜ່ຫລາຍຢູ່ອະດີດສະຫະພາບໂຊວຽດ ແລະ ກຸ່ມປະເທດເອີຣົບຕາເວັນອອກ. ຄົນລາວເຮົາບາງຄົນເອີ້ນລົດເມຊະນິດນີ້ວ່າ “ລົດຕຶກເບັດ” ເພາະຄັນທີ່ເກາະກັບສາຍໄຟຟ້ານັ້ນກົ່ງຄືຄັນເບັດ. ລົດຊະນິດນີ້ພາສາອັງກິດເອີ້ນວ່າ Trolleybus (ທຼອນເລບັດ) ລົດຕຶກເບັດທີ່ຈະນຳໃຊ້ໃນນະຄອນຫລວງມະນີລານັ້ນຈະບັນທຸກຜູ້ໂດຍສານໄດ້ 35 ຄົນ ແລະ ຈະສັ່ງໂດຍກົງມາຈາກປະເທດໂບລີວີ ຢູ່ທະວີບອາເມລິກາໃຕ້. ໂບລີວີເປັນແຫລ່ງຜະລິດລົດເມປະເພດນີ້ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກ ແລະ ຫລາຍປະເທດໃນຂົງເຂດນີ້ກໍນຳໃຊ້ລົດປະເພດນີ້ ເພາະມັນເປັນມິດກັບສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ປະຢັດດີ. ບ້ານເຮົາຮັ່ງມີດ້ານພະລັງງານໄຟຟ້າ (ໝໍ້ໄຟອາຊຽນ) ກໍລອງເບິ່ງບົດຮຽນຟີລິບປິນໄວ້ກໍຄົງຈະດີ. ຢູ່ໄທ ເມື່ອສອງປີກ່ອນ, ທາງສະພາການແພດກໍໄດ້ສະເໜີມາດຖານຜູ້ທີ່ຈະມີສິດກຳພວງມະໄລລົດ ຄືຕ້ອງມີສຸຂະພາບສົມບູນ ປາສະຈາກພະຍາດທີ່ເປັນສັດຕູກັບການຂັບລົດ ຄືພະຍາດຫົວໃຈ, ພະຍາດເບົາຫວານປະເພດຮ້າຍແຮງ ແລະ ພະຍາດບ້າໝູ. ພວກເປັນພະຍາດເຫລົ່ານີ້ຫ້າມເດັດຂາດບໍ່ໃຫ້ຂັບລົດ ເພາະສ່ຽງເກີດອຸປະຕິເຫດ, ເມື່ອມີອຸປະຕິເຫດແລ້ວ ບັນຫາລົດຕິດກໍຕາມມາ. ຢູ່ໄທຕາມສະຖິຕິປີ 2014, ຄົນທີ່ເປັນພະຍາດບ້າໝູນີ້ມີຈຳນວນລະຫວ່າງ 1,2-1,4 ລ້ານຄົນ. ຢູ່ສິງກະໂປທີ່ເອີ້ນກັນວ່າ ລັດນະນອນ ຫລື ນະຄອນລັດ (ເພາະນະຄອນຫລວງກັບປະເທດແມ່ນອັນດຽວກັນ) ນັ້ນ ເພິ່ນເນັ້ນການແກ້ໄຂລົດຕິດດ້ວຍການເພີ່ມເສັ້ນທາງລົດຖີບຢ່າງຈິງຈັງ. ໝູ່ທີ່ໄປເຫັນສິງກະໂປໃນໄລຍະຫລັງໆມານີ້ບອກວ່າ ລົດຖີບກຳລັງຈະເປັນເຈົ້າເສັ້ນທາງ. ຄົນທີ່ທຽວການໃນໄລຍະ 5 ກິໂລແມັດ (ແຕ່ເຮືອນຫາຫ້ອງການ ຫລື ປາຍທາງ) ໃນຕໍ່ໜ້າຈະເລືອກໃຊ້ລົດຖີບ ແລະ ວ່າຈະມີຈຳນວນໜຶ່ງສາມແສນຄົນພຸ້ນ. ນີ້ແມ່ນວິທີທີ່ຈະເຫັນຜົນຕົວຈິງ. ຢູ່ສິງກະໂປມີສາມຢ່າງທີ່ຕ້ອງໄດ້ຈ່າຍແພງທີ່ສຸດ ເພາະທາງການບໍ່ສົ່ງເສີມນັ້ນຄືລົດຂີ່ສ່ວນຕົວ, ເຫລົ້າ ແລະ ຢາສູບ. ຜູ້ຂຽນເຊື່ອວ່າ ນະຄອນຫລວງຂອງພວກເຮົາຄົງມີແຜນການດີໆແຮ່ໄວ້ ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາລົດຕິດ ພິສູດໄດ້ຈາກລະບຽບການໃໝ່ໆທີ່ປະກາດໃຊ້ໃນໄລຍະຫລັງໆມານີ້.