ຂຽນ​ຕາມ​ໃຈ ຈະ​ພາ​ໃຫ້​ສັບສົນ ( ຄໍ​ລຳ ບັນຫາ​ຈາ​ນ​ແຍ່ )

​ໂດຍ : ວິ​ເສດ ສະ​ແຫວ​ງສຶກສາ

       ເລື່ອງທີ່ຈະເວົ້າຕໍ່ໄປນີ້ ມີ ຫລາຍຄົນຕັ້ງເປັນບັ້ງໂຈດມາ ຫລາຍເທື່ອແລ້ວ, ແຕ່ ການແກ້ໄຂນັ້ນຍັງຢູ່ໃນລະດັບເກຍ ເຕົ່າ ນັ້ນຄື ຄວາມບໍ່ເປັນເອກະພາບໃນການ ເອີ້ນ, ຜັນສຽງ ແລະ ສະກົດຊື່ ຕ່າງປະເທດເປັນພາສາລາວຢູ່ ໜ້າໜັງສືພິມ ເຊັ່ນ: ສື່ສິ່ງພິມ ບາງ ບ່ອນເອີ້ນຊື່ນະຄອນໃຫຍ່ ຫລື ໄຊ ງ່ອນເກົ່າຂອງຫວຽດນາມວ່າ ນະຄອນ “ໂຮ່ຈິ ມິນ” ແລະ ບາງ ບ່ອນເອີ້ນວ່າ “ໂຮ່ຈິມິງ”, ຊື່ທ່ານ ກາກມາກ ກໍມີບາງສື່ຂຽນວ່າ “ຄານ ມາກ” ເຖິງຈະຖືກທັງສອງ ຊື່ (ເປັນພາສາຝຣັ່ງ ແລະ ອັງ ກິດ) ແຕ່ ພວກເຮົາກໍຄວນ ກຳນົດ ໃຫ້ເປັນເອກະພາບ. ຄັ້ງໜຶ່ງ ຈານ ແຍ່ໄດ້ອ່ານປຶ້ມກ່ຽວກັບການກຳ ເນີດຂອງ ສາສະໜາໃນໂລກ, ພໍ ອ່ານຮອດເລື່ອງສາສະໜາພຸດ ກໍ ຮູ້ສຶກງົງປານໄກ່ຕາແຕກ ເພາະ ຊື່ສຸດໂທທະນະ-ສີຫາມາຍາ (ບິ ດາ ແລະ ມານຂອງ ສີທັດທະ ພະ ພຸດທະເຈົ້າ), ຊື່ເມືອງລາຊະຄຶ, ເມືອງກາບິນລະພັດ, ສວນລຸມພີ ນີ ທີ່ພົວພັນກັບພະ

ພຸດທະເຈົ້ານັ້ນ ໄດ້ຜ້ຽນໄປຕາມສຽງພາສາທີ່ເອ ກະສານນັ້ນແປມາ. ກ່ຽວກັບບັນ ຫານີ້ ຈານແຍ່ໄດ້ທ້ວງຕິງໄປ ເຖິງຄະ ນະອາຈານໃຫ້ປ່ຽນແປງ ໂດຍໄວ, ຈະແປຈາກພາສາໃດກໍ ຕາມ, ພວກເຮົາຕ້ອງເອີ້ນຊື່ບຸກ ຄົນ ແລະສະຖານທີ່ເຫລົ່ານັ້ນ ຕາມທີ່ຄົນລາວ-ສັງຄົມລາວຮັບ ຮູ້ແຕ່ໃດໆມາແລ້ວ ບໍ່ແມ່ນຊິປ່ຽນ ເປັນຊື່ອື່ນ.

     ຈານແຍ່ດີໃຈທີ່ຮູ້ວ່າ ທາງກະ ຊວງຖະແຫລງຂ່າວ, ວັດທະນະ ທຳ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ ມີແຜນແກ້ໄຂບັນຫານີ້ເປັນ ທີ່ຮຽບຮ້ອຍ ແລ້ວ. ສ່ວນບັນຫາທີ່ຢາກເວົ້າ ປິດທ້າຍໃນບົດນີ້ ກໍແມ່ນກ່ຽວ ກັບການຂຽນຊື່ຕ່າງປະເທດໃນ ສື່ສິ່ງພິມ ອັນດຽວຫັ້ນລະ. ຈານ ແຍ່ສັງເກດເຫັນວ່າ ວາລະສານ ແລະ ໜັງສືພິມບາງສະບັບ ແລະ ໃນບາງບົດນັ້ນ ເວລາຮອດ ບ່ອນ ຊື່ຄົນຕ່າງປະເທດກໍເກີດພະຍາດ ມັກງ່າຍ ຄືຂຽນຊື່ດັ່ງກ່າວເປັນ ພາສາຕ່າງປະເທດໂດຍກົງ. ຕົວ ຢ່າງ: “ກ່ຽວ ກັບບັນຫານີ້ ທ່ານ Peter Smith ໄດ້ກ່າວວ່າ...” ຫລື “ປີນີ້ມີນັກທ່ອງທ່ຽວເຂົ້າໄປທ່ຽວນະຄອນຫລວງ Rome ເພີ່ມ ຂຶ້ນ”, “ອາກາດເປັນພິດຍ້ອນ Carbon dioxide” ດັ່ງນີ້ເປັນຕົ້ນ. ຈານແຍ່ວ່າການຂຽນຊື່ພາສາຕ່າງປະເທດ ໂດຍກົງ ແກມພາສາ ລາວຄືທີ່ຍົກຕົວຢ່າງມາຂ້າງເທິງ ນັ້ນ ຄວນແກ້ໄຂດ່ວນ, ຢ່າຄິດ ແຕ່ເລື່ອງຄວາມງ່າຍດາຍ ຍ້ອນ ຢ້ານຜັນ ສຽງເປັນພາສາລາວບໍ່ຖືກຕ້ອງ. ຈານແຍ່ວ່າ ລາວເຮົາ ມີຕົວອັກສອນຄົບພໍທີ່ຈະຜັນສຽງ ພາສາຕ່າງປະເທດໄດ້ ຫລື ຄ້າຍ ຄຽງທີ່ສຸດ. ຖ້າເຮົາຂຽນຊື່ຄົນ, ສະຖານທີ່ເປັນພາສາຕ່າງປະ ເທດແລ້ວ, ສຳລັບຜູ້ບໍ່ຮູ້ພາສາ ຕ່າງປະເທດ ເດຈະ ເຮັດແນວໃດ. ແນ່ນອນເຂົາຄົງອ່ານຊື່ທ່ານ Peter Smith ບໍ່ອອກ. ດັ່ງນັ້ນ ຖ້າ ຈຳເປັນແທ້ໆ ກໍຄວນຂຽນຊື່ເປັນ ພາສາລາວກ່ອນ ແລ້ວຂຽນຊື່ ເປັນພາສາສາກົນໄວ້ໃນວົງເລັບ, ສ່ວນອີກບັນຫາໜຶ່ງນັ້ນແມ່ນ ການສະກົດຊື່ຕ່າງປະເທດ ເພາະ ເຫັນວ່າຍັງບໍ່ເປັນເອກະພາບ. ສຳ ລັບພາສາຫວຽດນາມ, ເວລາ ຂຽນຊື່ຕ່າງປະເທດເພິ່ນມັກໃຊ້ ຂີດ ເພື່ອແບ່ງ ຊື່ເປັນຄຳໆໄປ ເຊັ່ນຊື່ທ່ານ ເລນິນ ເພິ່ນກໍຂຽນ “Le-nin”, ຊື່ນັກປະພັນລັດເຊຍ “ນິໂກລາຍ ອັດສະຕຼົບສະກີ” ໃນ ພາສາຫວຽດນາມກໍຂຽນ “Ni-co-lai, os-trop-si”, ສ່ວນໃນ ພາສາລາວນັ້ນ ເວລາຂຽນຊື່ຄົນ ຕ່າງປະເທດ ພວກ ເຮົາບໍ່ມີປະເພ ນີໃຊ້ຂີດ ເພື່ອຂັ້ນແຕ່ລະຄຳເວົ້າ ເພາະບໍ່ແມ່ນຫລັກພາສາລາວທີ່ ເຄີຍປະຕິບັດມາ ເຊັ່ນພວກເຮົາ ຂຽນ ຊື່ທ່ານ “ເລນິນ” ໂດຍບໍ່ຈຳ ເປັນຂຽນ “ເລ-ນິນ”, ຂຽນຊື່ນະ ຄອນຫລວງມົດສະກູພວກເຮົາກໍ ບໍ່ຂຽນ “ມົດ-ສະ-ກູ”. ແຕ່ໃນຕົວ ຈິງ ຈານແຍ່ພັດເຄີຍເຫັນໃນບາງ ບົດຂ່າວ, ບົດຂຽນໃນສື່ສິ່ງພິມ, ສ່ວນໃນເອກະສານແບບຮຽນທີ່ ແປມາ ຈາກພາສາຫວຽດນາມ ນັ້ນ ຍັງມີການຂຽນແບບຂີດຂັ້ນ ເປັນຄຳໆໄປ. ສະນັ້ນ ຈຶ່ງຂໍໃຫ້ ທຸກພາກສ່ວນທີ່ຮັບຜິດຊອບຈົ່ງ ພິຈາລະນາຄືນ, ຢ່າເຮັດຫຍັງຜິດ ຜ້ຽນຈາກທີ່ເຄີຍເຮັດມາ ເພາະ ມັນຈະສ້າງຄວາມສັບສົນ ແລະ ເສຍຄວາມເປັນເຈົ້າ ໃນພາສາຂອງຊາດນຳອີກ.